Dit jaar zullen we voor het eerst de overledenen van het afgelopen jaar gedenken rond 1 november: Allerheiligen. Langzaam is in de samenleving steeds meer het gebruik gegroeid om de gestorvenen rond die datum te gedenken. Daarmee sluit de maatschappij aan bij de Katholieke traditie van de kerk van alle eeuwen. Toch mooi, dat in een tijd van secularisatie en ontkerkelijking zomaar een kerkelijk gebruik binnen sluipt en op allerlei begraafplaatsen lichtjes gebrand worden en we onze overledenen gedenken. De gedachte van 1 november is ook mooi. Dat is het feest van Allerheiligen. Als ik dat noem moet ik iets uitleggen. In onze taal heeft heilig de betekenis gekregen van ‘super bijzonder’. Een heilige is dan een soort supergelovige. Dat is niet waar. Heiligen is in de Bijbel gewoon een aanduiding voor de gelovigen. Als de geloofsbelijdenis het heeft over de gemeenschap der heiligen, is dat de gemeenschap van de gelovigen. Bij het feest van Allerheiligen gaat het om de gelovigen die ons zijn voorgegaan. Onze geliefden, onze ouders en grootouders. Je gedenkt rond 1 november al die mensen van wie je hebt gehouden. Juist ook als het geen supermensen waren.
Daarom heb ik ook een oude maar beroemde uitspraak van de kerkvader Irenaeus boven dit stukje gezet. De levende, geschapen mens is de glorie van de Eeuwige. In het latijn klinkt het zoveel mooier, dus ik geef u dat toch maar, want met een beetje taalgevoel snapt u het: Homo vivens, gloria Dei. De levende mens is de roem, de eer van God. Eenvoudig gezegd: God houdt van ons, Hij heeft ons immers geschapen. En waar het nu met Allerheiligen om gaat? Dat die levende mens niet ophoudt te leven in Gods nabijheid. Wij sterven wel, met alle verdriet voor onze geliefden, maar het leven van God heeft eeuwigheidswaarde. Dat heeft God in Christus laten zien. Geloven is altijd ook Paasgeloof. Irenaeus leefde in de 2e eeuw, een eeuw waarin christenen vervolgd werden. Zijn stad Lyon kende zelfs een van de ergste christenvervolgingen. Irenaeus heeft dat meegemaakt. En toch tintelt en straalt zijn werk van een vast vertrouwen in Gods scheppende kracht. Hij heeft het leven gegeven, Hij zal het blijven geven. Daarom zijn we dankbaar voor dat prachtige leven hier op aarde en geloven we dat niet de dood en niet het geweld zullen overwinnen, maar uiteindelijk de levende mens als de glorie van God.
Op zondag 27 oktober gedenken we onze geliefden.
Zij leven, ook al zijn ze gestorven. God stelt een eer in de levende mens.
Paul Wansink