Gedenk mens, dat gij stof zijt en tot stof zult weerkeren.
De woorden hierboven worden (al eeuwenlang) uitgesproken als het askruisje getekend wordt op het voorhoofd van de gelovige die naar voren komt in de kerk op Aswoensdag. In eerste instantie zou je kunnen denken dat het sombere woorden zijn. In het dagelijks leven gedenken wij niet zo vaak ‘dat wij stof zijn’. Integendeel wij doen hard ons best om de indruk te wekken dat we nooit ouder worden en eeuwig bestaan. Dat heeft iets krampachtigs. Dat hardnekkig ontkennen van onze sterfelijkheid. Ik vermoed dat het een van de redenen is waarom veel mensen zich zo ‘moe’ voelen in onze wereld en overvraagd. De druk is groot en alles moet dan ook nog leuk zijn.
In de kerk weten we maar al te goed dat een mens kwetsbaar is en dat je niet altijd kunt presteren en zelfs weten we dat het leven van een mens eindig is. Het klinkt misschien raar, maar dat besef geeft een ander perspectief. Je hoeft dan niet voortdurend alleen maar meer en meer. Die ogenschijnlijk ‘harde’ woorden: ‘gedenk mens dat gij stof zijt’, bevatten zo in zekere zin zelfs hoop. Ze leren je als mens om te zien dat je kwetsbaar en dus kostbaar bent. Daarbij – niet onbelangrijk- ze leren je ook dat je medemens kwetsbaar en kostbaar is. Ten derde: deze woorden leren je om je te richten op Christus zelf, die kwetsbaar was tot in de dood en ons zo God leert zien.
In de voorbereiding naar Pasen hebben gelovigen daarom de eeuwen door gevast. Ik heb daar al vaker over geschreven. In mijn ogen een goed gebruik. Het laten staan van drank en lekkers in het besef van kwetsbaarheid, in verbondenheid met onze medemens en onze schepper. We starten dit jaar de 40-dagentijd met een dienst op de Aswoensdag, dat is de 40e dag voor Pasen, als je de zondagen niet meetelt en dat moet natuurlijk ook niet want een zondag is een feestdag. U kunt in die dienst een askruisje halen in de Witte Kerk. Een prachtig ritueel, net nu we het deze maand over rituelen gaan hebben. Voel de vinger op uw voorhoofd, die het kruisje tekent, besef dat de as op je voorhoofd je iets vervreemdt van je omgeving, word stil en weet dat we op weg gaan in navolging van onze Heer.
Paul Wansink